Rutinin Gücü

Rutine girmek günümüzde, sıkıcı, renksiz, zevksiz bunaltıcı, acilen kurtulunması gereken bir hayat döngüsü, bir çıkmaz, bir kısır döngü olarak lanse ediliyor ve algılanıyor. Evet aynı günlük sıkıcı işlerle uğraşmak bize sıkıcı geliyor. Bu işleri sıkıcı, bize faydası olmayan, kendimizi geliştiremediğimiz işler olarak baktığımızda, içine girdiğimiz rutinler bizim için sıkıcı ve bunaltıcı oluyor. Hayat enerjimizi sömürüyor. Bizi mutsuz ve umutsuz kılıyor. Ancak aslında "rutin" e karşı bakış açımızı değiştirirsek, "rutin" in de alışkanlık gibi ne kadar büyük bir güç olduğunu da idrak edebiliriz. Rutin sıkıcı bir döngü olduğu gibi, aynı zamanda güçtür de. Bunun yanında rutin, verimliliktir, başarıdır, rutin çoktur ve kolaylıktır. Rutin, daha kısa zamanda daha fazla değer üretmektir. Rutin bir güçtür, çünkü alışkanlığa dayanır. Alışkanlığın gücü üstüne yazılmış onlarca kişisel gelişim kitabı vardır. Alışkanlık kazandığımız şeyler, kendimizi hiç zorlamadan, kolaylıkla, hatta otomatikman yaptığımız, yapabildiğimiz işlerdir. Bu yüzden alışkanlıklarımız asla bize zor gelmezler. Ruhumuzu ve bedenimizi sıkarak zorlamazlar. Rutin verimliliktir. Çünkü kişisel verim, birim zamanda daha çok, daha kaliteli iş üretmektir. Bu ev işi yada, hayatınızı kazandığınız iş, meslek, ofis işi olabileceği gibi, sınavınız için çalıştığınız bir ders, müsabakaya hazırlandığınız bir spor için yaptığınız antrenmanlar, fit bir beden için yaptığınız günlük egzersizler, üstünde çalıştığınız bir proje, yazdığınız bir kitap, uğraştığınız bir sanat projesi de olabilir. Her ne yapıyorsak yapalım, verim, daha çok üretmek, kaliteli yapmak, hızlı yapmaktır. Bunun yolu düzenli, disiplinli çalışmak, rutine girmektir. Rutin başarıdır. Çünkü kısa zamanda, daha çok yapan, daha kaliteli çıktı üreten, daha hızlı üreten kazanır. Bu da başarıyı getirir. Rekabete dayanan işlerde, sporda, kişisel yarışlarda, en iyilerin iyi okullara yerleşebildiği ülkemiz sınav sisteminde, en iyilerin, en hızlı, en ucuz, en kaliteli olanların kazandığı ticaret, iş ve çalışma hayatında, rutini ve verimliliği en iyi şekilde uygulayan kişiler ve şirketler kazanır. Aynı şekilde rutine ve verimliliğe dayalı çalışma hayatı olan ülkeler de ekonomik güç olarak dikkat çekerler. Buna verilebilecek en iyi örnek Almanya'dır. Çünkü, dünyada çalışma ve kişisel yaşam dengesinin kurulduğu en başarılı ülke Almanya'dır. Çalışma saatleri en kısa ülkelerden biri olmasına rağmen, en üretken, en verimli, en başarılı, en zengin ülkelerden biri Almanya'dır. Bunu da verimlilik ile başarmışlardır. İnsanların kişisel ve özel yaşamlarına çok büyük önem ve değer verilen bu ülkede, çalışma hayatı ise daha çok aynı işi daha kısa zamanda, daha kaliteli, daha verimli üretme anlayışı üstüne kuruludur. Almanya'da insanların uzun süreler mesai yapmalarına iyi bakılmaz, izin verilmez. Alman devleti belli bir saatin üstünde fazla mesaiye izin vermez. Hatta ofislerde, iş yerlerinde mesaiye kalmak isteyen kişinin yanında mesaiye kalan başka bir kişi yoksa, fazla mesaiye kalamaz. Çünkü yalnız çalışıyorken başına bir şey gelirse, kendi başına çalıştığı için kimse ona yardım edemeyeceğinden dolayı hayatını kaybedebilir gerekçesiyle. Bir de çok uzun saatler çalışan insanların verimli olamayacakları, üretken olamayacakları, kendilerini işlerine vermeyeceklerini bildiklerinden, fazla mesaiye sıcak bakılmaz. Bu yüzden, fazla mesai yapan kişiden daha fazla vergi alırlar. Almanya ile en iyi karşılaştırma örneği bizim kendi ülkemizdir. Ülkemizde Almanya ile karşılaştırıldığında, çalışma saatleri ve fazla mesailer ile neredeyse Almanya'nın iki katı çalıştırılan itaatkar insanlarıyla emek sömürüsünün had safhaya çıktığı ülkelerden biridir. Fakat bunun karşısında ürettiğimiz katma değer, üretim, iş, ticaret, mal, para, sanat, bilim, başarı Almanya devleti insanları, şirketleri ile karşılaştırılamayacak ölçüde azdır. Bunun sebebi yine rutin ve verimliliktir. Rutin; kişisel, ekipsel veya devletsel bir çalışma rekabet gerektiren her alanda başarıyı getirir. Hatta savaşlarda bile.

Hızlı olan, ucuz fakat kaliteli olan, çok üreten ülkeler, şirketler ve kişiler kazanır. Sanayide "Benchmarking" diye bir kavram vardır. Dünyaca ünlü büyük firmalar kendilerini geliştirmek, proseslerini iyileştirmek ve hızlandırmak, karlılıklarını artırmak için kendi aralarında anlaşmışlar. Kendilerini ve proseslerini diğer şirketlere ( rakip olmayan) incelemeleri için açmaya karar vermişler. Adına da "Benchmarking" demişler. Benchmarking ve inceleme yapmak isteyen şirketlerin, incelemek için başvurdukları şirket, istenilen departmanda istenilen belgeyi, bilgiyi ve işlemi (process) kendi isteği ile verme  ve sağlama taahhüdüne dayanır. İstenilen tüm bilgiyi sağlarlar. Çünkü kendileri de geliştirmek istedikleri, zayıf kaldıklarını düşündükleri bölüm ve prosesleri için istedikleri zaman başka şirketin (rakip olmayan) kapısını çalabilirler. Aldığım "Benchmarking" eğitiminde beni etkileyen şey, DHL firmasının dünya üstündeki mal gönderme hızı ve performansını artırmak amacıyla Benchmarking yapmak için Ferrari F1 takımını seçmesi idi. Çünkü F1 yarışlarında Ferrari yıllardır fırtına gibi esiyordu. Yıllardır şampiyonluğu hiç bir ekibe koklatmıyordu. Bunu nasıl başarıyorlardı? Teknolojik üstünlüklerinin yanında, ilk planda gözle görünmeyen bir lojistik mücadelesi de vardı. İşte DHL bu gözle görünmeyen, kimsenin dikkat etmediği prosesi Benchmarking incelemesi yapmayı kendine hedef olarak seçmişti. Araçların pit stop alanına yanaşıp yağ değiştirme, lastik değiştirme, yakıt dolumu, motor bakımı ve kontrolü o kadar kısa bir sürede yapılıyordu ki, tüm bu saydığım işlemler dakikalar, hatta saniyeler içinde gerçekleşiyordu. Nasıl oluyordu da yağ değiştirme, lastik değiştirme, yakıt dolumu, motor bakımı ve kontrolü bu kadar kısa bir sürede tamamlanabiliyordu? Dünya üstünde her hangi bir noktadan, başka bir noktaya mal ve kargo gönderimi için bu prosesden esinlenebilecegini anlayan DHL firması Ferrari'yi incelediler. Nasıl bu kadar verimli, organize ve hızlı olabildiklerini öğrendiler. Kendi proseslerini ve aksayan yönlerini gözden geçirdiler. Ferrari F1 takımından ilham alarak, kendi proseslerini değiştirdiler ve geliştirdiler. Böylece kendilerinin aksayan ve yavaş kalan mal gönderim proseslerini geliştirdiler. Kendi iç süreçlerini geliştirerek hızlandırdılar. Bu esinlenme ve Benchmarking'e dayalı proses geliştirmeleri sonucundada, dünyanın herhangi bir yerinden bir yerine, kargo, mektup, posta, üretim parçası göndermek, 1-2 gün gibi astronomik hızlara çıkabilmiştir. DHL, işte bu anlayışa Formula 1 yarışlarından ve Ferrari takımından ilham alarak ulaştı. DHL dünya üstünde hızlı gönderi ve lojistik hizmetlerini ilk uygulayan ve halen daha devam ettiren dünyaca ünlü bir firmadır. Ferrari F1 takımını ve DHL'i işte bu başarıya taşıyan faktör verimlilik ve hız idi. Rutine girmeleri idi.

Belki ülke olarak rutin'e girmediğimiz, giremediğimiz için her alanda ki amatörlüğümüzden bir türlü kurtulamıyoruz. Yaptığımız işlerde uzmanlaşmayı başaramıyoruz. Ülke olarak, toplum olarak, bireyler olarak yaptığımız hiç bir işte iyi değiliz. Ne sanatta, ne sporda, ne mühendislikte, ne ticarette, ne yaptığımız işlerde, zanaatte, kısacası hiç bir şeyde iyi değiliz! Çünkü bizde para hırsı ve emek sömürüsünden dolayı tüm iş kollarında değişim ve sirkülasyon çok fazladır. Çalışma hayatı ve emek dünyasının büyük bir kesimi asgari ücrete mahkumdur! Ustalığın, emeğin ve işçiliğin değeri yoktur! Çoğunluk süpermarket çalışanları, restaurantların garsonları mutsuzdur! Çoğunluk dolmuş, taksi ve belediye otobüsü şoförleri asabi, terbiyesiz ve saygısızdır! Örneğin; her gün işe giderken kullandığımız servis ve şoförü sürekli değiştiği için genel bir hoşnutsuzluk ve güvensizlik yaşardık. Fakat bir zaman diliminde şoförümüz ve kullandığı kendine ait olan otobüsü uzunca bir süre hiç değişmedi. Şoförümüz kullandığı ve sahibi olduğu otobüs ile bir bütün haline gelmişti ki, neredeyse otobüsün parçaları ve gövdesi sanki onun vücudunun birer parçası haline gelmişti. Aracının limitlerini ve kabiliyetlerinin farkında olarak, bunu tüm servis ile yolculuk yapanlara hissettirirdi. Kendisi oldukça hızlı kullanmasına rağmen hiç bir tedirginlik yaşamadık. Kendisi de otobüsünü o denli benimsemişti ki, sanki kendi evi gibi her daim tertemiz tutuyordu. Bu durum, servisi kullanan biz personele bile pozitif enerji olarak yansımaktaydı. Ancak bunun gibi örneklerle çevremizde çok az karşılaşıyoruz. Genelde ise gördüğümüz; emek sömürüsü, sirkülasyon, düşük profilli hizmetler ve kalitesizlik her alanda göze çarpıyor.

Rutin "çok" tur. Rutin, sistemdir, otomasyondur, çok üretmektir. Rutin kolaylık ve verimliliktir. Her gün aynı işi yapan kişinin eli hızlanır. Her gün yaptığı işi, bir önceki günden daha kolay yaparken daha çok üretir. Yeni başladığı bir işte insan, ilk zamanlarda zorlanır. Yapamaz, çok kolay yapamaz, kaliteli yapamaz. Ama zamanla yaptığı işte hızlanır. Daha kaliteli yapmayı öğrenirken, yaptığı işin hızını ve kalitesini sürekli artırır. Aynı zamanda daha çok üretirken zenginleştiği gibi, aynı iş için gün geçtikçe daha da az efor sarfeder. Bu yüzden seri imalat sektöründe ana üreticiler yan sanayicilerden "ramp up" planlarına uymalarını bekler ve bunu isterler. Bu plan dahilinde yeni seri imalata başlanan zamanlarda az olan parça üretim sayısı, yavaş yavaş artar. Ayrıca imalatçıların günden güne, aydan aya, yıldan yıla kendilerini geliştirmeleri, verimlerini artırmaları için aynı parça için daha az ücret verirler. Böylece imalatçılarını zorlayarak, verimi artırmaya, daha çok parçayı, daha kısa zamanda, daha ucuz üretmeye böylece karlılıklarını artırmaya uğraşırlar. Bunun yolu da "rutine girmekten ve rutinin gücü " nü kullanmaktan geçer. Ancak siz rutinden kaçıyorsanız, rutine girmekten bunalıyorsanız, rutine girmekten ruhunuz sıkılıyorsa, ya kendinizi yada yaptığınız işi değiştirmeniz gerekmektedir. Belki yaptığınız iş size göre değildir. Aynı işi uzun süre yapmak, verimli üretken şekilde yapmak size keyif vermiyordur. Belki kendinizi körelmiş ve işe yaramaz hissediyorsunuzdur. Size keyif vermeyen bir işte de başarılı, verimli, üretken, mutlu olma şansınız yoktur. Ya yaptığınız işi, yada mentalitenizi değiştirmeniz gerekiyor. Eğer bunların hiç birisini yapamıyorsanız da, kendi şahsi menkıbenizi ve kendi hayat projenizi bulmanız gerekiyor. Belki siz de bu hayattaki projenizi bulamadınız henüz. Zaten projenizi bulunca hiç kimsenin bir sey söylemesine gerek olmadan, o projenin peşinde sürüklenir gidersiniz. Kendi projenizi bulduğunuz anda, o yolda yürümeye başlayınca, zaten kendiliğinizden rutine girer, veriminizi artırır daha fazla yürümeye, koşmaya çalışırsınız. Bu durumda sizin için başarı, artık eski önemini kaybeder. Esas önemli olanın aslında o yolda yürümek olduğunu anlarsınız. O durumda siz zaten başarmışsınızdır. Bu ruh haline ulaşınca, başarı zaten artık kaçınılmaz olarak sizinledir. Herkesin verimli olduğu zaman dilimi ve biyolojik saati farklıdır. Kimisi sabah saatlerinde enerjik ve verimli çalışabiliyorken, bazısı öğleden sonra veya geceleyin verimli olabilir. Dolayısıyla, işlerinizi ve projelerinizi günlük olarak en verimli olduğunuz saatlerde, aksatmadan yürütmeye gayret edin.
Alışkanlık ve rutin bir güçtür. Bu gücü elde edebilmek için ise irade gereklidir. Başladığınız projede, çıktığınız yolda, giriştiğiniz işte, yaz-kış, sıcak-soğuk, yağmur-güneş hiç bir koşul sizin iradenizi ve isteğinizi kıramamalı. Bunu yapabildiğiniz andan sonra, başaramayacağınız şey yoktur. Başarıyı herkes ister ancak, başarı için o zorlu yolda yürümenin bedeline razı olan insan sayısı çok azdır. Maalesef sadece aşırı heyecanlar sonucu oluşan hayaller, hevesler ve gerçekçi olmayan beklentiler ile başarı gelmiyor. Evet, rutine hiç çekinmeden, korkmadan girin. Rutine girin ki büyüyün, gelişin, hızlanın, verimlenin. Her günkü rutininize girin. Girin ki rutininiz ve alışkanlıklarınız gücünüz olsun. 

*Nevzat Keleş - Hayatın Yönü" adlı kitabından